انجمن کتابداری :
اين انجمن‌ها، به‌عنوان تشكلي از افراد و سازمان‌ها، به مؤسسه‌هايي گفته مي‌شود كه براي بهبود خدمات كتابخانه‌ها و ارتقاي منزلت اجتماعي كاركنان آنها ايجاد مي‌گردند .
وجود انجمن‌هاي رسمي فعال در هر حرفه و تخصصي، توسعه برنامه‌ها و تداوم طرح‌هايي را تسهيل مي‌كند كه براي بهبود وضع رفاهي و حقوقي اعضا طراحي شده است. اين انجمن‌ها موجب پيشبرد طرح‌ها و فعاليت‌ها و جلب حمايت نهادها از حوزه تخصصي انجمن مي‌شوند، فلسفه و موجوديت حرفه خود را استحكام مي‌بخشند، و براي اعضاي خود مقررات و نظام رفتاري وضع مي‌كنند؛ تا جبهه متّحدي را در مقابل جهان بگشايند و تداوم رشد و توسعه حرفه خود را از طريق آموزش منظم و جذب اعضاي جديدي كه از مهارت بالايي برخوردار هستند تضمين كنند .
تاريخچه:
آغاز كار انجمن‌هاي كتابداري به دو گام مهم در ايالات متحده مربوط مي‌شود. نخستينِ آنها مربوط به 1853 در نيويورك است كه ناموفق ماند و دومين گام در سال 1876 برداشته شد كه به تأسيس انجمن كتابداران امريكا در فيلادلفيا منجر گرديد. ايجاد اين انجمن انگيزه تأسيس مؤسسات مشابه، از جمله انجمن كتابداري در انگليس، شد و يك سال پس از تأسيس انجمن كتابداران امريكا، انجمن كتابداران انگليس با نام ساده "انجمن كتابداران" تأسيس گرديد.
در سال 1927 سازماني جهاني به نام فدراسيون بين‌المللي انجمن‌هاي كتابداري (ايفلا) تشكيل شد كه اكنون به "فدراسيون بين‌المللي انجمن‌ها و مؤسسات كتابداري" تغيير نام داده است. اين نام جديد دقيقآ حوزه فعاليت و شرايط عضويت آن را نشان مي‌دهد. اما انجمن کتابداران آمریکا، به‌سبب تمايل فوق‌العاده به بهبود خدمات و غفلت از بهبود وضع و حقوق كاركنان كتابخانه‌ها مورد انتقاد قرار گرفته است.
اهداف:
انجمن‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني عمومآ به‌منظور نيل به اهداف گوناگوني همچون آموزش، تربيت نيروي انساني، انتشارات، تحقيقات، و ارتباط با سازمان‌ها و مؤسسات دولتي و غيردولتي شكل گرفته‌اند. اين فعاليت‌ها مي‌تواند سبب شود كه اعضا حرفه خود را بشناسانند و صلاحيت حرفه‌اي خود را نشان دهند و به‌طور مؤثر فعاليت كنند.
هر انجمن معمولاً در جهت اتحاد و همبستگي اعضايش رسالتي براي خود قائل است و منعكس‌كننده خواسته‌هاي اعضاست. اهداف اين انجمن‌ها به‌گونه‌اي تدوين مي‌شود كه افراد و اعضا با تحقق آنها بتوانند معلومات و آموخته‌هاي خود را در جهت نفع عموم به‌كار بندند و به‌عنوان كارگزاران اطلاعات در روند تصميم‌گيري‌ها در صنعت و بخش دولتي و حرفه‌اي تأثير بگذارند. اين انجمن‌ها با مؤسسات آموزش كتابداري و اطلاع‌رساني - در مقاطع مختلف - همكاري تنگاتنگي دارند و در برنامه‌هاي آموزشي و ارزيابي مدارس كتابداري و دوره‌هاي آموزشي كوتاه‌مدت مؤثرند. همچنين، مدارس كتابداري را از نيازهاي واقعي جامعه مطلع مي‌سازند تا آنها برنامه‌ريزي آموزشي و درسي خود را در جهت پاسخگويي به اين نيازها تدوين كنند. از اين رو، اهداف و وظايف انجمن‌ها را مي‌توان به سه عرصه وسيع مربوط دانست: اعضا، مؤسسات مرتبط با انجمن، و محيطي كه انجمن در آن فعاليت دارد .
اساسنامه:
تدوين اساسنامه در انجمن‌هاي حرفه‌اي از امور اساسي محسوب مي‌گردد؛ زيرا به ايجاد ساختار تشكيلاتي و رابطه صحيح كاري كمك مي‌كند و ابزار مفيدي براي سازماندهي انجمن و جذب اعضاي جديد است. اساسنامه منعكس‌كننده تشكيلات حرفه‌اي است و نشان‌دهنده مسئوليت‌هاي قانوني انجمن است. بخشي از مواد اساسنامه، معمولاً، عبارتند از: نام و مشخصات انجمن، اهداف و وظايف، دسته‌بندي اعضا، خدماتي كه به اعضا ارائه مي‌شود، مسئوليت‌هاي هيأت مديره، نحوه اجراي انتخابات، ساختار كميته‌ها و حدود مسئوليت آنها، روش اصلاح اساسنامه، و شرايط انحلال انجمن.
خدمات:
خدمات انجمن بايد منطبق با اهداف آن و در راستاي كمك به اعضا و پيشبرد اهداف انجمن باشد.
بخشي از خدمات انجمن‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني عبارتند از :
1. انتشار خبرنامه. از طريق انتشار خبرنامه، اعضاي انجمن مي‌توانند پيوسته با انجمن در ارتباط باشند و از كمّ و كيف آنچه در حرفه مي‌گذرد مطلع شوند. تهيه و نشر خبرنامه به‌طور مرتب و روزآمد نقطه مثبتي در عملكرد هيأت مديره انجمن است.
2. انتشار نشريه تخصصي. پيشرفت سريع علوم و فن‌آوري در جهان ايجاب مي‌كند كه متخصصان از آخرين دستاوردهاي علمي و پژوهشي رشته تخصصي خود در داخل و خارج كشور مطلع گردند. انجمن‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني با انتشار نشريه تخصصي، به پيشرفت آن حرفه در كشورشان كمك مي‌كنند و سطح علمي و تخصصي اعضاي خود را بالا مي‌برند .
3. انتشار كتاب‌هاي تخصصي. در كشورهاي در حال رشد كه صنعت نشر با مشكلات جدي - از جمله كمي شمارگان كتاب - روبه‌رو است، عمومآ ناشران به نشر كتاب‌هاي كتابداري اهميت چنداني نمي‌دهند. كمبود منابع كه در بسياري موارد با مشكل ناآشنايي كتابداران با زبان‌هاي زنده دنيا همراه است از كارآيي آموزش رسمي و دوره‌هاي كوتاه‌مدت مي‌كاهد. انجمن‌هاي كتابداري در اين كشورها با ترجمه متون اساسي كتابداري و تأليف كتاب‌هاي كتابداري و انتشار آنها به پيشرفت كتابداري در اين كشورها كمك شايان توجهي مي‌كنند .
4. برگزاري همايش‌ها. گردهمايي‌ها موجب آشنايي كتابداران با ابعاد مختلف حرفه آنان مي‌شود؛ و فرصتي پيش مي‌آورد كه با يكديگر ارتباط نزديك‌تري پيدا كنند. برگزاري همايش‌ها مي‌تواند بنيه مالي انجمن را نيز تقويت كند.
5. آموزش. برگزاري دوره‌هاي كوتاه‌مدت كتابداري و همكاري با مدارس كتابداري به‌منظور ارتقاي دانش كتابداري اعضا، آشنايي آنان با فن‌آوري‌هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي، و نيز آگاه كردن مدارس كتابداري از نيازهاي جامعه از جمله وظايف آموزشي انجمن‌هاست.
6. شناخت اعضا:اين امر يكي از اصول فعاليت‌ها و خدمات اين انجمن‌هاست. از اين رو، معمولاً انجمن‌هاي كتابداري پرسشنامه جامعي براي برآورد و شناخت نيازهاي اعضا و تعيين اولويت اين نيازها تهيه مي‌كنند.
همچنين، انجمن‌ها از حقوق افراد و اعضاي خود دفاع مي‌كنند و در تهيه قوانين و استانداردهاي لازم براي فعاليت‌هاي كتابخانه، حفظ و نگهداري منابع، و ارتقاي پايگاه اجتماعي كتابداران و اطلاع‌رسانان مي‌كوشند.
عوامل مؤثر بر ايجاد انجمن‌ها عبارتند از:
1) آگاهي مسئولان از اين امر كه خدمات كامل كتابخانه‌اي در سراسر كشور يا جامعه نمي‌تواند فقط با فعاليت‌ها و انجام وظيفه كتابداران تحقق يابد؛ هرچند براي برآوردن آرمان‌هاي حرفه‌اي تلاش فراوان كرده باشند.
2) آگاهي مسئولان از اين واقعيت كه آرمان‌هاي عمومي كتابداران با كوشش جمعي آنها شكل مي‌گيرد نه با اقدام فردي. ايمان دست‌اندركاران نسبت به اين آرمان‌ها و توانايي آنها در تحقق اين خواسته‌ها مي‌تواند ضامن بقاي انجمن‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني باشد .
مهم‌ترين مشكلاتي كه بر سر راه انجمن‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني مي‌توان يافت عبارتند از:
در حاشيه‌اي بودن بخش خدمات اطلاعاتي نسبت به برنامه‌هاي آموزشي كل كشور
همبستگي ضعيف ملي، منطقه‌اي، و بين‌المللي
كمبود يا نبود فعاليت‌هاي پژوهشي و نشر
نارسايي در توسعه حرفه‌اي و وضعيت اقتصادي و شرايط كاري نيروي انساني شاغل در بخش خدمات اطلاعاتي
ناكامي در تفهيم اهميت اطلاعات در فرآيند توسعه
انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران: Address: www.ilisa.org.ir
بدون ترديد، انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران، همچون ساير انجمن‌هاي علمي و حرفه‌اي در پاسخ به نيازهاي اعضاي اين حرفه، يعني كتابداران و اطلاع‌رسانان شاغل در انواع كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني، دانشجويان اين رشته و نيز اعضاي هيات علمي تاسيس شده است. به همين دليل، اين انجمن هدف‌هاي متنوع و در عين حال كلاني را براي فعاليت‌هاي خود در نظر گرفته است. اين هدف‌ها كه بر اساس مباني نظري حرفه كتابداري و اطلاع‌رساني شكل گرفته مسير حركت، برنامه‌ريزي و فعاليت‌هاي كميته‌ها و گروه‌هاي مختلف انجمن را تعيين مي‌كند. به طور كلي، هدف عمده انجمن ارتقاء جايگاه حرفه كتابداري و اطلاع‌رساني در جامعه و فراهم ساختن بستر مناسب براي رشد علمي و حرفه‌اي كتابداران و اطلاع‌رسانان و دست اندركاران اين رشته در سطح كشور مي‌باشد.
ساير هدف‌هاي كلان انجمن به شرح زير است:
فراهم ساختن بستر مناسب براي ارتقاء سطح معرفت جامعه كتابداري و اطلاع‌رساني از مسائل اساس اين حرفه در سطح ملي و جهاني
ترويج مباني نظري علم كتابداري و اطلاع‌رساني به منظور ايجاد زير بناي مناسب براي فعاليت‌هاي آموزشي و حرفه‌ای
فراهم ساختن امكانات و فضاي مناسب براي ايجاد ارتباط نزديکتر و فراگيرتر ميان همه دست اندركاران حرفه كتابداري و اطلاع‌رساني (كتابداران شاغل، اعضاي هيات علمي و دانشجويان )
تلاش براي ايجاد انسجام حرفه‌اي در سطح كشور
تلاش براي فراگير ساختن روحيه مشاركت فكري و عملي اعضاي حرفه در فعاليت‌هاي حرفه‌اي و اجتماعي
کمك به فرايند اجتماعي كردن حرفه به منظور برقراري ارتباط عيني‌تر و عميق‌تر با جامعه و درك بهتر از نيازهاي جامعه
کمک به بازنگري در كاركردهاي كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني به منظور همخوان كردن فرايند امور با شرايط جدید
تلاش براي بقاي موثر حرفه و تقويت جايگاه آن در شرايط متحول ناشي از گسترش فناوري‌هاي جديد
تاریخچه:
انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران پس از یک وقفه بیست ساله با تلاش جمع کثیری از پیشکسوتان و کتابداران کشور (هيات موسسان) و با هدف پیشبرد وارتقاء دانش کتابداری واطلاع رسانی دراسفند سال 1379تاسیس شد. اين انجمن كار خود را به طور عملي از ابتداي ارديبهشت 1380 آغاز كرد.
اين انجمن در سال 1345 توسط گروه كوچكي از كتابداران ايراني كه در دوران تحصيلشان در امريكا و انگليس تحت تأثير فعاليت‌هاي انجمن‌هاي كتابداري اين دو كشور قرار گرفته بودند به‌وجود آمد. اين گروه حتي قبل از رفتنشان به خارج از كشور با كاركردهاي انجمن‌هاي حرفه‌اي كتابداري از طريق استادان خارجي كه در دوره‌هاي كوتاه‌مدت كتابداري در ايران تدريس مي‌كردند آشنا شده بودند. اما اين نخستين تلاش كتابداران ايراني براي برپايي انجمن كتابداران ايران نبود. اولين اقدام در سال 1340 توسط 21 نفر از كتابداران دانشگاهي و تخصصي صورت گرفت كه بيش از يك سال و نيم دوام نيافت. انجمن جديد از همان آغاز كار، اعتلا بخشيدن به كتابداري ايران از طريق ترويج و آموزش كتابداري نوين را در زمره مشغله‌هاي مهم خود قرار داد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، اين انجمن چند سالي دوام يافت اما قطع كمك‌هاي مالي و همكاري‌هاي سازمان‌هاي دولتي از يك سو و برخي عوامل سياسي از سوي ديگر سبب انزوا و انحلال انجمن كتابداران ايران در سال 1360 شد.
تبادل
لینک هوشمند